کوهنوردی یکی از زیباترین و هیجان‌انگیزترین فعالیت‌های طبیعت‌گردی است. وقتی پا به دل کوهستان می‌گذاریم، نه‌تنها جسممان ورزش می‌کند، بلکه روحمان هم در آرامش طبیعت تازه می‌شود. با این حال، اگر تازه‌کار باشید و بدون تجربه یا آگاهی کافی وارد کوه شوید، ممکن است دچار اشتباهاتی شوید که هم لذت سفر را کم می‌کند و هم خطرناک است. در این مقاله به ۱۰ اشتباه رایج کوهنوردان تازه‌کار می‌پردازیم و توضیح می‌دهیم که چطور می‌توان از آن‌ها جلوگیری کرد.
فهرست محتوا
۱. شروع بدون برنامه‌ریزی
خیلی از تازه‌کارها فکر می‌کنند کوهنوردی فقط یعنی “راه بیفتیم و برویم بالا.” اما کوهستان محیط ساده‌ای نیست. تغییرات ناگهانی آب‌وهوا، مسیرهای ناشناخته، و زمان‌بندی نامناسب می‌تواند دردسر بزرگی شود.
راه‌حل: قبل از هر برنامه‌ی کوهنوردی، مسیر را بررسی کنید، ارتفاع، سختی مسیر، آب‌وهوا و حتی ساعت طلوع و غروب خورشید را در نظر بگیرید. برنامه‌ریزی خوب نصف راه موفقیت است.
۲. تجهیزات نامناسب
یکی از اشتباهات کلاسیک تازه‌کارها این است که با کفش ورزشی یا لباس شهری راهی کوه می‌شوند. کفش نامناسب باعث تاول و آسیب جدی به پا می‌شود و لباس‌های غیرتخصصی جلوی سرما یا باران را نمی‌گیرد.
راه‌حل: حداقل یک کفش کوهنوردی مناسب تهیه کنید. لباس‌ها باید لایه‌لایه باشند؛ یک لایه برای دفع رطوبت، یک لایه گرم و یک لایه ضدباد و ضدآب.
۳. بی‌توجهی به تغذیه و آب
خیلی‌ها با یک بطری کوچک آب و کمی تنقلات راهی کوه می‌شوند. در ارتفاعات، بدن شما به آب و انرژی بیشتری نیاز دارد. کم‌آبی یا افت قند خون می‌تواند باعث سردرد، سرگیجه و حتی بیهوشی شود.
راه‌حل: همیشه آب کافی همراه داشته باشید (حداقل ۲ لیتر در برنامه‌های روزانه). غذاهای سبک و پرانرژی مثل آجیل، خرما، شکلات تلخ یا انرژی‌بارها بهترین انتخاب هستند.
۴. نادیده گرفتن شرایط آب‌وهوا
یکی از اشتباهات خطرناک، بی‌توجهی به پیش‌بینی هواشناسی است. بارش ناگهانی باران یا برف می‌تواند مسیر را لغزنده و خطرناک کند. مه غلیظ هم باعث گم‌شدن می‌شود.
راه‌حل: پیش از حرکت وضعیت هوا را بررسی کنید. اگر احتمال بارش یا طوفان وجود دارد، بهتر است برنامه را لغو یا تغییر دهید. همیشه یک بارانی سبک یا پانچو همراه داشته باشید.
۵. حرکت سریع و بدون استراحت
تازه‌کارها معمولاً با انرژی زیادی شروع می‌کنند و خیلی تند می‌روند، اما زود خسته می‌شوند. این کار نه‌تنها سرعت گروه را مختل می‌کند، بلکه باعث گرفتگی عضلات و کمبود انرژی می‌شود.
راه‌حل: با ریتم یکنواخت و آهسته حرکت کنید. هر ۴۵ دقیقه تا یک ساعت، ۵ دقیقه استراحت کنید. کوهنوردی مسابقه سرعت نیست، بلکه هنر حفظ انرژی است.
۶. بی‌توجهی به علامت‌گذاری مسیر
خیلی‌ها فکر می‌کنند به راحتی می‌توانند مسیر را به خاطر بسپارند. اما کوهستان پر از مسیرهای فرعی شبیه به هم است. گم‌شدن در کوه یکی از کابوس‌های کوهنوردی است.
راه‌حل: از اپلیکیشن‌های نقشه‌ی آفلاین مثل maps.me یا komoot استفاده کنید. همچنین به نشانه‌های طبیعی (درخت‌ها، سنگ‌های خاص) یا علائم راهنما توجه داشته باشید.
۷. کم‌اهمیت دانستن ارتفاع و بیماری ارتفاع
بسیاری از تازه‌کارها نمی‌دانند که ارتفاع بالای ۲۵۰۰ متر می‌تواند باعث بیماری ارتفاع شود. سردرد، حالت تهوع و تنگی نفس از علائم آن است. اگر بی‌توجه باشید، خطرات جدی‌تری به دنبال دارد.
راه‌حل: بدن را به‌تدریج با ارتفاع وفق دهید. اگر علائم بیماری ارتفاع شدید شد، تنها راه درمان پایین آمدن است، نه ادامه دادن مسیر.
۸. نداشتن تجهیزات ایمنی و کمک‌های اولیه
خیلی‌ها فکر می‌کنند “برای یک برنامه سبک روزانه که نیاز به تجهیزات پزشکی نیست.” اما یک زخم کوچک، پیچ‌خوردگی مچ پا یا افت فشار خون می‌تواند مشکل‌ساز شود.
راه‌حل: همیشه یک جعبه کمک‌های اولیه سبک همراه داشته باشید. وسایلی مثل باند، چسب زخم، داروهای ضروری، چاقوی چندکاره و چراغ‌قوه می‌توانند نجات‌بخش باشند.
۹. بی‌توجهی به اصول محیط‌زیست
یکی از اشتباهات رایج، جا گذاشتن زباله یا آسیب‌زدن به طبیعت است. متأسفانه تازه‌کارها گاهی فکر می‌کنند “یک پلاستیک کوچک که مهم نیست.” اما همین رفتارها کوهستان را آلوده می‌کند.
راه‌حل: هر زباله‌ای که همراه خود می‌برید، دوباره پایین بیاورید. حتی پوست میوه‌ها را هم رها نکنید چون به طبیعت آسیب می‌زند. شعار کوهنوردی این است: «هیچ ردی از خود بر جای نگذار.»
۱۰. اعتماد به نفس بیش از حد یا نداشتن اعتماد به نفس
برخی تازه‌کارها با اعتماد به نفس بیش از حد، بدون تجربه کافی سراغ مسیرهای سخت می‌روند و خود را به خطر می‌اندازند. بعضی دیگر آن‌قدر می‌ترسند که نمی‌توانند لذت ببرند.
راه‌حل: در ابتدا با مسیرهای ساده و گروه‌های باتجربه همراه شوید. به‌تدریج توانایی و اعتماد به نفس خود را افزایش دهید. همیشه به یاد داشته باشید که کوهستان جای غرور یا ترس بی‌جا نیست.
جمع‌بندی
کوهنوردی می‌تواند تجربه‌ای شگفت‌انگیز باشد، اما تنها زمانی که با آگاهی و آمادگی وارد آن شوید. اشتباهات تازه‌کارها اغلب ناشی از ندانستن یا ساده گرفتن شرایط است. با رعایت این ۱۰ نکته، می‌توانید کوهنوردی ایمن‌تر، لذت‌بخش‌تر و سازگار با طبیعت داشته باشید.
به یاد داشته باشید: کوه همیشه همان‌جا خواهد بود، پس عجله نکنید. بهتر است آهسته و با برنامه پیش بروید تا هم از مسیر لذت ببرید و هم با خاطرات خوب به خانه برگردید.
