در این مقاله به معرفی کلی 10 تا از جاهای دیدنی اصفهان می پردازیم و در ادامه به طور جامع اصفهان را معرفی می کنیم.
فهرست محتوا
مهم ترین جاهای دیدنی اصفهان
شهر اصفهان با دارا بودن اماکن تاریخی بسیار زیبا و منحصر به فرد، جایگاه ویژهای در تاریخ و فرهنگ ایران دارد. چند مورد از دلایل مهم بودن اصفهان عبارتند از:
پلهای اصفهان: از جمله مشهورترین پلهای این شهر سی و سه پل، پل خواجو، پل شهرستان، پل مارنان، پل چوبی و پل الله وردی خان می باشند.
بازارها: بازار شاهی، بازار قیصریه، بازار غاز اصفهان، و بازارهای دیگری مانند بازار هنر، بازار آهنگرها، بازار کلاهدوزها و … .
مساجد تاریخی: شهر اصفهان دارای بسیاری از مساجد تاریخی و زیباست که از جمله آنها میتوان به مسجد جامع، مسجد شیخ لطفالله، مسجد صفا، مسجد علی، و مسجدهای دیگری مانند مسجد شاه و مسجد جامع کوله پارچه اشاره کرد که هر یک اثرهای بارز معماری و هنری دوران خود را به نمایش میگذارند.
10 تا از مهم ترین جاهای دیدنی اصفهان:
کاخ عالی قاپو
کاخ عالی قاپو در جاهای دیدنی اصفهان، از مهمترین بناهای تاریخی دوران صفوی است که در ضلع غربی میدان نقش جهان قرار دارد. این کاخ با ۶ طبقه و ۳۸ متر ارتفاع، نمادی از قدرت حکومت صفویان بود و برای مراسم دولتی، استقبال از مهمانان خارجی و تماشای مسابقات استفاده میشد.
شاه عباس اول صفوی این عمارت را بهمنظور نمایش شکوه دولت خود ساخت. عالی قاپو با معماری زیبا و تزیینات هنری، همچنان از جاذبههای گردشگری اصفهان محسوب میشود. ساخت و تکمیل آن در دورههای مختلف صفوی صورت گرفت و در نهایت به شکل امروزی درآمد.
میدان نقش جهان
میدان نقش جهان اصفهان، یکی از مهمترین آثار تاریخی ایران و جهان، در قلب طبیعت اصفهان قرار دارد. این میدان که قبل از انقلاب میدان شاه نامیده میشد، دارای ۲۰۰ حجره و چهار بنای تاریخی است. ساخت آن در دوران صفویه به اوج رسید و شاه عباس صفوی با انتقال پایتخت از قزوین به اصفهان، رونق اقتصادی و گسترش بازار را به این میدان آورد.
در سال ۱۳۵۸، میدان نقش جهان در فهرست میراث جهانی یونسکو ثبت شد. این میدان در دوران پهلوی بازسازی شد و همچنان یکی از جاذبههای اصلی گردشگری اصفهان است.
مسجد شیخ لطف الله
مسجد شیخ لطف الله در ضلع شرقی میدان نقش جهان اصفهان، یکی از شاهکارهای معماری دوره صفوی است که در سال ۱۳۱۰ در فهرست آثار ملی ایران ثبت شد. این مسجد بدون مناره و حیاط، با کاشیکاریهای زیبا و معماری منحصر به فرد، توسط استاد محمدرضا اصفهانی ساخته شده و به عنوان یکی از عجایب جهان شناخته میشود.
مسجد به درخواست شاه عباس صفوی برای گرامیداشت شیخ لطف الله، عالم بزرگ شیعه، ساخته شد. این بنا از نسبت طلایی و طراحی هندسی دقیق بهره برده و کتیبههای زیبای علیرضا عباسی آن را زینت بخشیدهاند.
مسجد امام
این مسجد، که به نامهای مسجد جامع عباسی و مسجد شاه نیز شناخته میشود، در ضلع جنوبی میدان نقش جهان اصفهان قرار دارد و ساخت آن به دستور شاه عباس اول در سال ۱۰۲۰ هجری قمری آغاز شد و به دلیل عظمت و تزیینات فراوانش، از مهمترین مساجد دوره صفویه است. معمار آن استاد علیاکبر اصفهانی و کتیبههای آن اثر خطاطان مشهوری مانند علیرضا عباسی و محمدرضا امامی است. مسجد امام با کاشیکاری و حجاریهای بینظیر خود، یکی از شاهکارهای معماری اسلامی به شمار میرود.
پل خواجو
پل خواجو در طبیعت اصفهان، در شرق سیوسهپل بر روی رودخانه زایندهرود قرار دارد و به دلیل معماری و تزیینات کاشیکاریاش یکی از منحصربهفردترین پلهای ایران محسوب میشود. این پل در سال ۱۰۶۰ هجری قمری به دستور شاه عباس دوم صفوی ساخته شد. پل خواجو با ۱۳۳ متر طول، ۱۲ متر عرض و ۷٫۵ متر معبر، علاوه بر عملکرد پل، به عنوان سد نیز عمل میکرد و محلی برای تفریح و تماشای مسابقات قایقرانی شاه و خانوادهاش بود. پل خواجو، شاهکاری از عصر صفویه، با استفاده از آجر، سنگ و ساروج ساخته شده و نقش مهمی در مدیریت آبهای زیرزمینی اصفهان ایفا میکند.
کلیسای وانک
واقع در محله جلفای اصفهان، از بزرگترین و معروفترین کلیساهای ایران است که توسط ارامنه مهاجر در دوره شاه عباس صفوی ساخته شده است. این کلیسا، با نام «آمناپرکیچ» نیز شناخته میشود و بهعنوان کلیسای جامع ارامنه اصفهان، جاذبههای تاریخی و فرهنگی زیادی دارد.. کلیسای وانک دارای برج ناقوس، نخستین چاپخانه ایران، و تزئینات هنری بسیاری از جمله نقاشیها و کاشیکاریهای زیبا است.
سیوسهپل
سیوسهپل یکی از مشهورترین و زیباترین پلهای تاریخی اصفهان است که در دوران شاه عباس صفوی ساخته شده و بهعنوان نماد شهر اصفهان شناخته میشود. این پل که به نامهای پل شاهعباسی و پل اللهوردی خان نیز شناخته میشود، ۳۳ دهانه، ۲۹۵ متر طول و ۱۴ متر عرض دارد. معماری این پل بهطرز خاصی انجام شده که شامل طاقنماهای سرپوشیده در دو طرف و پیادهرو با ۹۹ طاقچه است.
کاخ چهل ستون
کاخ چهل ستون، یکی از باغهای سلطنتی بهجامانده از دوره صفوی در اصفهان است که با نام باغ موزه چهلستون نیز شناخته میشود. این کاخ بخشی از باغ جهاننما بوده و توسط شاه عباس اول با احداث کوشکی در میان آن، آغاز شده است. کاخ چهلستون با معماری زیبا و ترکیبی از هنر چینی، ایرانی و فرنگی، شامل یک ایوان بزرگ با ۲۰ ستون چوبی است که چهار ستون وسط آن روی شیرهای سنگی قرار دارد.
این کاخ سه ورودی دارد و استخر بزرگی در مقابل عمارت قرار گرفته که به زیبایی و لطافت هوا کمک میکند.البته که در دوران صفوی دچار آتشسوزی شد و برخی قسمتهای آن آسیب دید. تالار مرکزی کاخ با نقاشیهای تاریخی و هنری تزیین شده است که وقایع مختلف دوره صفوی را به تصویر میکشد.
امروزه کاخ چهلستون بهعنوان باغموزه فعالیت دارد و سالن مرکزی آن محل نمایش آثار هنری مختلف ایران است. این کاخ با مساحت ۲۱۲۰ متر مربع و پوشش گیاهی متنوع، یکی از مهمترین جاذبههای تاریخی و گردشگری اصفهان محسوب میشود.
بازار قیصریه
بازار قیصریه یکی از معروفترین و بزرگترین بازارهای تاریخی اصفهان است که در دوره صفوی ساخته شد. این بازار از سردر قیصریه شروع میشود و به بازار چیتسازها و بازار دارالشفا میرسد. بازار قیصریه محل فروش پارچه، فرشهای گرانبها و صنایع دستی است و ورودی اصلی آن در شمال میدان امام قرار دارد. این بازار دو طبقه دارد و در طبقه بالا امور دفتری و بازرگانی انجام میشد. سردر بازار با نقاشیها و کاشیکاریهای صفوی مزین شده است. بازار قیصریه بهعنوان بخشی از میدان نقش جهان، در فهرست میراث جهانی یونسکو ثبت شده است.
باغ پرندگان اصفهان
باغ پرندگان اصفهان یکی از مکانهای دیدنی و آموزشی برجسته در طبیعت اصفهان است که در سال ۱۳۷۵ با مساحت بیش از ۵۵۰۰۰ متر مربع تأسیس شده است. این باغ به عنوان مرکزی برای شناسایی، تحقیقات علمی و بازدید از پرندگان مورد استفاده قرار میگیرد.
محیط زیست باغ پرندگان اصفهان شامل بخشهای متنوعی است که به شرایط زندگی طبیعی پرندگان مختلف اختصاص داده شده است. که شامل برکهها که برای پرندگان آبزی و آبچر مانند اردکها و غازها مناسب است، صخرههایی که به عنوان محیط زیستی برای پرندگان کوهستانی و بیابانی مورد استفاده قرار میگیرد و همچنین قفسهای شیشهای و آهنی که به ترتیب برای پرندگانی با شرایط زیستی و نیازهای مختلف طراحی شدهاند.
باغ پرندگان اصفهان همچنین دارای واحدهای تخصصی آموزشی و تحقیقاتی می باشد که شامل واحد تکثیر، تغذیه، کلینیک و بهداشت، قرنطینه و تاکسیدرمی میباشد. این واحدها به عنوان بخشهای اصلی در مراقبت و توسعه پرندگان در باغ فعالیت میکنند.
آب و هوای اصفهان
آب و هوای اصفهان به دو فصل گرم و سرد تقسیم میشود. در تابستانها، دماها معمولاً بیشتر از ۴۰ درجه سانتیگراد است و هوا خشک میباشد. در زمستانها، دماها به حداقل ۱۹- درجه سانتیگراد میرسد و آب و هوا خشک است. بارش در این شهر کم است و متوسط بارش سالانه حدود ۱۲۰ میلیلیتر است.
غذاهای محلی اصفهان
اصفهان، قدیمی، متمدن و تاریخی است و همین باعث می شود غذا های لذیذ و خوشمزه ای نیز داشته باشد که به چند مورد از آن ها در زیر اشاره می کنیم:
بریانی، غذایی محبوب متشکل شده از جمله گوشت، پیاز، زعفران، کشک، روغن، نعناع و ادویههای اصفهانی.
شوربای سبزی، با کوفتههای کوچک گوشتچرخکردهای که در برخی سفرهخانهها قابل دسترس است.
کباب زردک اصفهانی، با طعمی شیرین و شبیه به کتلت ایرانی با هویج و گوشت.
قیمهریزه نخودچی، با گوشت گردن یا سردست، آرد نخودچی، نعناع و سایر ادویهها.
یخنی لوبیا، با گوشت لوبیا و برنج، که معمولاً در سفرهخانههای سنتی اصفهان سرو میشود.
یخمه ترش، با گوشت گوسفندی، آلو، برگه زردآلو و زردچوبه، که گاهی به صورت آماده در فروشگاهها نیز موجود است.
پلو ماش و قمری، با ماش، گوشت گوسفندی، برنج و ادویههای مختلف.
حلیم شیر نیز یک غذای صبحانه محلی می باشد.
تاریخچه ی اصفهان
در تاریخ شهر اصفهان، اولین ذکر نام آن به دوران پادشاهی طهمورث، سومین پادشاه از سلسله پیشدادیان، باز میگردد که شهر اصفهان را بنا نهاده است. در دوران هخامنشیان، اصفهان محل اقامتگاه سلطنتی پادشاهان بوده و تقاطع راههای مهم ایرانیان بوده است. در دوران ساسانیان، شهر اصفهان به نام اسپهان شناخته میشد و اهمیت ویژهای به عنوان مرکزی برای ارتش و نیروهای نظامی داشته است.
دوران سلجوقیان نیز از دیگر دورههای مهم تاریخی اصفهان است که زیر حکومت سلطنت طغرل سلجوقی، شهر اصفهان بازسازی و گسترش یافت. این دوره شاهد ایجاد بناهای معماری مهمی چون آرامگاه سلطان سنجر و ملکشاه بود. در دوران صفوی، شهر اصفهان به عنوان پایتخت صفویه، یکی از مهمترین مراکز فرهنگی، تجاری و معماری ایران بود که با تدبیر شاه عباس اول، به یکی از زیباترین شهرهای دنیا تبدیل شد.
بنابراین، تاریخ اصفهان از دوران باستانی تا دوران صفوی و به دورانهای بعدی متنوع بوده و هرکدام از این دورهها با معماری، فرهنگ، ویژگیهای اجتماعی و سیاسی خاص خود به شهر اصفهان ارزش افزودهاند. در دوران صفویه، اصفهان به عنوان پایتخت جدید ایران، به شهری از بسیاری از آثار معماری برجسته تبدیل شد. شاه عباس اول با سیاستهای شهرسازی خود، آبانبارها، مسجدها و کاروانسراهای بسیاری را در این شهر احداث کرد. شیخ بهایی نیز با شبکههای آبیاری مدرن خود، زیربنای زراعی پایتخت جدید را تقویت کرد. معماری این دوره با استحکام، ظرافت و زیبایی ساختارها، استفاده از کاشیهای درخشان و رقص رنگها، به شهر اصفهان جذابیتی خاص بخشید.
مشاهیر اصفهان
مشاهیر شهر اصفهان در زمینههای مختلف فرهنگی و هنری، به خاطر تلاشهای بیوقفهشان، در تاریخ شهر به اهمیت ویژهای دست یافتهاند.
محمود فرشچیان: نقاش و هنرمند بزرگ ایران، در شهر اصفهان به دنیا آمد. او با استادان برجسته مانند عیسی بهادری آموخت و به یکی از شخصیتهای برجسته ی هنر و فرهنگ ایران تبدیل شد.
محمود دهنوی: استاد برجسته قلمزنی که به خاطر مهارتهایش در این هنر در تاریخ اصفهان شناخته میشود.
سهراب سپهری: شاعر، نقاش و نویسنده مشهور که به خاطر آثار زیبا و عمیقش در فرهنگ ادبی ایران، در تاریخ اصفهان نامماندگی دارد.
حسن کسایی: موسیقیدان برجستهای که در زمینهی موسیقی سنتی ایرانی و به خصوص مکتب اصفهان، به شهرت و شناخته شدگی دست یافته است.
این مشاهیر با آثار و تلاشهای خود، به تاریخ و فرهنگ شهر اصفهان رنگ و بویی ویژه دادهاند و جایگاهی ویژه در قلب ادبیات، هنر و موسیقی ایران دارند.
جمع بندی
اصفهان، یکی از مناطق برجسته و پرجمعیت ایران است که به لقب «نصف جهان» معروف است و به دلیل تاریخ غنی و متنوع خود، باعث جذب گردشگران زیادی شده است. بازدیدکنندگان میتوانند از مناظر طبیعی زیبا و اماکن تاریخی این منطقه لذت ببرند.