فهرست محتوا
مراغه دومین شهر بزرگ استان آذربایجان شرقی و مرکز شهرستان مراغه است، که در کنار رودخانه صوفی‌چای و در فاصله ۱۴۰ کیلومتری جنوب شهر تبریز قرار دارد. زبان ارمنی نیز در بین ارامنه مراغه شناخته شده است.
نام “مراغه” به تغییریافته واژه ترکی “ماراآغا” با معنی “جایگاه بزرگان” برمی‌گردد. شهر مراغه از دوران قبل از اسلام جزو شهرهای آباد بوده و در دوره حکومت ایلخانان مغول به شهرت رسیده است. همچنین، در دوره قاجار از جمله شهرهای بزرگ و پرجمعیت ایران بوده و اولین کارخانه اسلحه‌سازی ایران نیز در مراغه تأسیس شد.
مراغه به دلیل حضور دانشمندان بزرگ در دوران سلجوقیان، به‌ویژه در قرن ششم هجری، به موقعیت علمی ویژه‌ای دست یافته است.
گنبد کبود
گنبد کبود از جاهای دیدنی مراغه، استان آذربایجان شرقی، یکی از بناهای تاریخی مهم دوره سلجوقیان است که به عنوان یکی از جاذبه‌های دیدنی استان شناخته می‌شود. این بنا به عنوان یک برج مقبره شناخته می‌شود، که در آن محل دفن مادر هلاکوخان قرار دارد. ساختمان اصلی در دوره سلجوقیان بنا شده و به دلیل تزیینات بسیار زیبا و منحصر به فردش، به جایگاه خاصی در بین سایر بناهای هم‌دوره‌اش دست یافته است.
گنبد کبود در تاریخ ۱۵ دی ۱۳۱۰ هجری شمسی به عنوان یکی از آثار ملی ایران ثبت شده است. این بنا دارای معماری استوانه‌ای با استفاده از آجرکاری و کاشی‌کاری‌های فیروزه‌ای است که جلب توجه بازدیدکنندگان را به خود اختصاص می‌دهد.
موقعیت مرکزی گنبد کبود در قلب شهر مراغه و نزدیکی به ساختمان‌های مختلف دیگر، از این بنا یکی از جاذبه‌های محلی مهم می‌سازد.
رصدخانه مراغه
رصدخانه مراغه یکی از بزرگترین و مهم‌ترین مراکز علمی در دوران ایلخانیان بوده است که به دستور خواجه نصیرالدین طوسی، یکی از بزرگترین دانشمندان ایرانی و جهان اسلام، ساخته شده است. این رصدخانه در شمال غربی ایران، در نزدیکی شهر مراغه واقع شده و به دلیل اهمیت ویژه‌ای که در دوران خود داشته، هنوز هم یکی از جاذبه‌های تاریخی و فرهنگی منطقه به‌شمار می‌رود.
ویژگی‌های اصلی رصدخانه مراغه:
- ساختار و موقعیت جغرافیایی: رصدخانه مراغه بر روی تپه‌ای به نام “افلاک نما” ساخته شده است که نزدیکی شهر مراغه و در دامنه‌های جنوبی سهند واقع شده است. این موقعیت جغرافیایی آن را برای مشاهده آسمان و نجوم مناسب می‌کند.
- تاریخچه ساخت: این رصدخانه در سال ۶۵۷ هجری قمری به دستور خواجه نصیرالدین طوسی، در دوران ایلخانی ساخته شد. ساخت آن به طولانی‌ترین مدت زمان نیاز داشته و با تلاش‌های دانشمندان و مهندسان آن دوران انجام شد.
- اهداف و کاربردها: اصلی‌ترین هدف از احداث رصدخانه مراغه، مطالعه و مشاهده ستارگان و همچنین پیش‌بینی حوادث نجومی بوده است. این مرکز به دلیل تجهیزات و ابزار نجومی مدرن خود، به یکی از مهم‌ترین مراکز آموزش و ترویج دانش در زمینه نجوم در جهان اسلام تبدیل شد.
- بزرگترین رصدخانه جهان: در دوران خود، رصدخانه مراغه به عنوان بزرگترین رصدخانه جهان شناخته می‌شد که نشان‌دهنده اهمیت و تأثیرگذاری آن در دانش نجوم در آن زمان بود.
- حال حاضر و حفاظت: از روزهای ابتدایی تأسیس تاکنون، بسیاری از بخش‌های رصدخانه به واسطه فرسودگی و زمان‌به‌روز شده‌اند، اما برخی از ساختارها و آثار آن همچنان در حال مرمت و حفاظت هستند تا برای آینده نگهداری شوند.
آرامگاه اوحدی
آرامگاه اوحدی مراغه‌ای یکی از معروف‌ترین آثار تاریخی استان آذربایجان شرقی است که جزو جاهای دیدنی مراغه قرار دارد. این آرامگاه به معماری بتنی مدرن شناخته می‌شود و محل دفن رکن‌الدین اوحدی، شاعر و عارف پارسی‌زبان دوره ایلخانی است. اوحدی مراغه‌ای، با آثاری همچون “جام جم” شناخته می‌شود که مثنوی‌های عاشقانه و اسطوره‌ای او را در بر می‌گیرد.
مقبره اوحدی مراغه‌ای به‌وسیله انجمن آثار ملی ایران در دهه ۱۳۵۰ بازسازی و در آن زمان بر روی مزار او حفظ شد. در کنار آرامگاه اوحدی، موزه‌ای به نام “موزه ایلخانیان مراغه” واقع شده که مجموعه‌ای ارزشمند از سفال‌ها، سکه‌ها، شیشه‌ها و آثار فلزی از دوران ایلخانی و دیگر دوره‌های تاریخی ایران را به نمایش می‌گذارد.
آرامگاه اوحدی مراغه‌ای همچنین دارای باغی زیبا است که بسیاری از بازدیدکنندگان به خاطر جذابیت و فضای دلنشین آن به این مکان می‌آیند. این مکان به عنوان یک مقصد گردشگری فرهنگی با اهمیت و مورد توجه است و برای علاقه‌مندان به تاریخ، ادبیات، معماری و هنر جذابیت دارد.
آبشار گور داغ
آبشار گور داغ یا آبشار کوره چکان مراغه، یکی از مقاصد طبیعت‌گردی محبوب در جاهای دیدنی مراغه در استان آذربایجان شرقی واقع شده است. این آبشار در فاصله پنج کیلومتری جنوب شرقی از شهر مراغه، در نزدیکی روستای چکان قرار دارد و دارای ارتفاع ۹ متر است. آبشار دوقلو گور داغ از قله‌های سهند به درون یک دره فرو می‌ریزد، منجر به ایجاد چشم‌اندازی بسیار زیبا می‌شود که جذابیت خاصی برای بازدیدکنندگان دارد.
رودخانه صوفی چای
این رودخانه ، که با نام رودخانه گپی‌چای هم شناخته می‌شود، با طولی حدود ۷۰ کیلومتر از دامنه‌های غربی کوه سهند نشأت می‌گیرد. این رودخانه با عبور از غرب شهر مراغه، به یکی از مقاصد دیدنی این منطقه تبدیل شده است. پس از عبور از مراغه، صوفی چای به سمت جنوب شهر بناب جریان دارد و در طول مسیر خود حدود ۱۲ هکتار از باغ‌ها و زمین‌های زراعی را آبیاری می‌کند. در نهایت، این رودخانه به دریاچه ارومیه می‌ریزد.
بر روی رودخانه صوفی چای، سد علویان ساخته شده است که در فاصله سه کیلومتری از مراغه واقع شده است. این سد نقش مهمی در تأمین آب و تنظیم جریان رودخانه دارد و به توسعه کشاورزی و تأمین آب شرب برای منطقه کمک می‌کند.
معبد مهر مراغه
معبد مهر مراغه یک نیایشگاه باستانی در استان آذربایجان شرقی ایران است که به عنوان یکی از آثار ملی این کشور ثبت شده است. این معبد به طور زیرزمینی و بر روی صخره بنا شده و محل پرستش خورشید و برگزاری آیین‌های مهرپرستی در دوره‌های باستانی و اسلامی بوده است.
مکان و آدرس: معبد مهر مراغه در حدود ۶ کیلومتری جنوب شرقی شهر مراغه و در روستای ورجوی واقع شده است.
تاریخچه: این معبد با قدمتی بیش از سه هزار سال به دوران هخامنشیان باز می‌گردد و در دوران اسلامی نیز به مرکزی برای برگزاری مراسم دینی تبدیل شد. آثار اسلامی نیز در برخی بخش‌های آن قابل مشاهده است.
معماری: ساختار اصلی این معبد به شکل زیرزمینی و درون صخره‌ای بوده و دارای اتاق‌های مختلفی است که برای برگزاری مراسم دینی و نیز مکان‌های زندگی مذهبی در گذشته به کار می‌رفته است.
نکات بازدید: با توجه به وضعیت فعلی معبد که به دلیل تخریب و آسیب‌های زیادی که به آن وارد شده، دیدن این معبد نیازمند هماهنگی و اطلاعات دقیق درباره شرایط آن است.
این معبد علاوه بر اهمیت تاریخی و فرهنگی، محل مذهبی و مورد توجه گردشگران است که علاقه‌مندند به تاریخ باستان و آثار باقی‌مانده از دوران‌های گذشته بپردازند.
بازار مراغه
بازار مراغه با معماری خاص و دالان‌های تو در تو، یکی از مقاصد فرهنگی و تجاری پرطرفدار در استان آذربایجان شرقی ایران است. این بازار که قدمتش به دوران صفویه بازمی‌گردد، جذابیت خاص خود را به‌ویژه در میان‌های مردم بومی و گردشگران دارد. در این بازار، می‌توان محصولات محلی مانند لبنیات و عسل از کیفیت بالا، برگه‌های میوه، میوه‌های خشک و سبزی‌های کوهی تازه را تهیه کرده همچنین، بخش‌هایی اختصاص داده شده به فروش طلا و فرش نیز در این بازار وجود دارد که به دیدن آثار هنری و صنایع دستی محلی علاقه‌مندان را جلب می‌کند.
علاوه بر چرخهی خرید و فروش، بازار مراغه محلی است که پرسهی فرهنگی و تاریخی این منطقه را نیز به نمایش می‌گذارد. مدرسهی محییه که قدمت آن به اواخر قرن پنجم هجری قمری برمی‌گردد، یکی از نمادهای برجستهی این بازار است. این مدرسه نه تنها به عنوان یک مرکز آموزشی در گذشته بلکه به عنوان یک مکان با ارزش تاریخی مورد توجه گردشگران قرار دارد. طراحی داخلی و خارجی این ساختمان، با استفاده از آجر سفید و چوب، نمایانگر هنر معماری ایرانی قدیمی است که هنوز هم برجسته و جذاب برای بازدید کنندگان است.
گنبد سرخ
این گنبد ، یکی از ارزشمندترین بناهای دوره سلجوقی و همچنین برجسته‌ترین آثار مراغه، در استان آذربایجان شرقی واقع شده است. این بنا با شیوه معماری خاص خود که ترکیبی از آجر قرمز و کاشی لعابدار را برای نخستین بار به کار برده، به عنوان نمونه‌ای از شیوه آذری در معماری اسلامی ایران شناخته می‌شود. گنبد سرخ در تاریخ ۱۵ دی ماه سال ۱۳۱۰ هجری شمسی به شماره ۱۳۴ در فهرست آثار ملی ایران ثبت شده است.
این ساختمان به شکل مربعی و با استفاده از تزیینات آجری و کاشی‌کاری، با سه طاق‌نمای معمولی، یک سکوی سنگی و سقف بسیار زیبا طراحی شده است. طراحی داخلی آن نیز شامل دو کتیبه تاریخی است که جزئیاتی از بانی و سازنده این بنا را نمایان می‌کند. این معلم تاریخی در نزدیکی مقبره آقالار و موزه سنگ‌نگاره‌ها واقع شده است و از جاذبه‌های گردشگری مهم منطقه است.
گویجه قلعه
گویجه قلعه ، که در فاصله ۴۵ کیلومتری جنوب شرقی مراغه و در نزدیکی دهستان قوری چای قرار دارد، یکی از مهم‌ترین نمونه‌های حجاری سه هزار ساله‌ی هنرمندان ایران است. این قلعه با معماری صخره‌ای منحصر به فرد خود، از جاذبه‌های بارز گردشگری منطقه به شمار می‌رود و با صخره‌های طبیعی‌اش، به یک دژ قدرتمند تبدیل شده است. اجزای مختلف گویجه قلعه شامل آب‌انبار، راه‌پله‌های دسترسی، سکوهای اقامت، دخمه و تالار اصلی است. در طول دوره‌های تاریخی مختلف، این قلعه به طور مکرر با افزودن اجزای جدید توسعه یافته است، از جمله گورستان سلجوقی در ضلع جنوب شرقی آن.
در سال ۱۳۸۲، گویجه قلعه با شماره ۱۰۴۷۱ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است که نشان از اهمیت و تاریخی بودن این ساختمان فراهم می‌آورد.
غار کبوتر
غار کبوتر ، که به نام غار هامپوئیل هم شناخته می‌شود، یکی از جاذبه‌های طبیعی و گردشگری منطقه مراغه است. این غار در فاصله ۱۵ کیلومتری شهر مراغه و در نزدیکی روستای تازه کند سفلی قرار دارد. نام هامپوئیل به دلیل وجود تعداد زیادی از کبوتران وحشی در تالار ورودی غار، به آن داده شده است.
غار کبوتر شامل هشت تالار در پنج طبقه، چندین دالان تو در تو، و تعدادی چاه عمیق است که هر کدام از این عناصر جزو جذابیت‌های این غار محسوب می‌شوند. در داخل غار، می‌توان استالاکتیت‌ها (سنگ‌های آهکی کریستالی که از آب رسوب می‌کنند)، استالاگمیت‌ها (سنگ‌های رسوبی)، رسوبات آهکی و برکه‌های آب را مشاهده کرد که به ویژگی‌های طبیعی خاص این غار اضافه می‌شوند.
برای پیمایش دقیق غار هامپوئیل، نیازمند داشتن دانش و تجهیزات غارنوردی مناسب است زیرا برخی از انتقالات داخلی این غار ممکن است نیازمند مهارت‌های خاص و مجهز بودن به تجهیزات مناسب غارنوردی باشد.
جمع بندی جاهای دیدنی مراغه
در این مقاله به معرفی 10 تا از مهم ترین و زیباترین جاهای دیدنی مراغه پرداختیم، با این امید که بتوانیم به شما در سفر به این شهر کمک کنیم.
این عکس ها خیلی قدیمین کاش بروزشون کنید اطراف رصد خانه خیلی کار شده و کاش درمورد روستای اِشان (یای شهری)وکوه سهند و سد علویان هم مواردی گذاشته بودین
سلام هانای عزیز،
حتما به روز میکنیم ممنون از شما.
مراغه آبشار های زیادی دارد ساری سو شور شو اینارو نذاشتید
سلام عزیز،
ممنون از توجه تون اضافه میشه.
با سلام و عرض ادب و تقدیر و تشکر از زحماتتان و اینکه وقت گرانبهای خویش را در جهت معرفی باغ شهرمان و ثبت جاذبه های مراغه و … تلاش می نمایید. ماشکر
سلام عزیز،
ممنون از توجه حضرتعالی.
با سلام و عرض ادب و تقدیر و تشکر از زحماتتان و اینکه وقت گرانبهای خویش را در جهت معرفی باغ شهرمان و ثبت جاذبه های مراغه و … تلاش می نمایید. متشکر
سلام وقتتون بخیر من اصالتا مراغه ایی هستم مراغه رو یک زمانی خیلی دوست داشتم البته خود شهر همچنان بی دفاع وعزیزه
شاید بیشتر جاهای دیدنیش رو رفته باشم غیر از غار کبوترومعبد مراغه بسیار زیباست از باغاتش تا اون سیلوش چند ماهی هم کنار اقوام بودم ولی متاسفانه درد دلی دارم که شاید براتون خوشایند نباشه ولی به عنوان یه همشهری حداقل بشنوید من هر سال یه هفته ایی به مراغه میومدم از زیباییاش لذت میبردم صله رحم انجام میدام از سوغاتیای شهر مثل شیرینیه چای که الان همه طعمش اومده تا حلوای بزرک وماست و پنیر و…تهیه میکردم از خشکبارشم که نگم شاد بودم از دیدن اینهمه زیبایی که در شهر آلوده ی تهران نمیدیدم پدرم از دوران سربازی مراغه ررو ترک کرد و سالها بعد مادرم رو هم از مراغه به تهران برد تا اینکه انتخابات دوره ی اول روحانی شد و مهرعلیزاده نامی با نیرنگ و تزویرو تهمت رقابت رو با دسیسه برد واونجا بود که حالم بدجور گرفته شد اینکه به دروغ به شهید جمهور انگ شش کلاس سواد رو زد و من و خیلیایه دیگه از روی تعصب به همشهریمون بی چون و چرا حرفش رو قبول کردیم تابعدا ولی دیر فهمیدیم که ایشون دکترای واقعیه حقوق داشتن شرمنده شدیم ولی چه فایده هنوزو سر زبانهاست و حمایت این مرد بیخرد از روحانی که دکترای مکاری از انگلیس گرفته بود این کم نبود الانم حمایت شخصی مثل پزشکیان با همون مشخصات و صددرصد بدتر رو دارند من شرمنده ی عالمم بابت همشهری بودن با ایشون تا قبل از فهمیدن دروغهای مهر علیزاده هر کجا می پرسیدند اهل کجایی با افتخار میگفتم اصالتا مراغه ایی ولی الان سالهاست که زیبایی های اون شهر برام زشت شده مردمش دور از تعداد اندک قابل درک نیستند مردم مراغه از دیر باز تفکرو تعقل نداشتند با اینکه اکثرا فرهنگی هستند میگذارند زمانهای خیلی خاص آنچنان ضربه ایی به پیکر کشور میزنند فراموش نشدنی من دوران انقلاب رو هم در اون شهر دیدم که چطور یک پاسبان رو بالای دار کردند و مثلا انقلاب کردند و مهرعلیزادایی دیدم به تمام معنی ریاکارو بیشعور ودروغگو و مردم بسیاری که بدون فهم از مسائل اقتصادی و سیاسی و اجتماعی به پیروی از پزشکیان بلند شدند و این آزا دهنده ست چرا که عواقب کارو نمیدونن فقط پیروی کورکورانه دارند از تحصیل کرده تا بی سواد من حالا از فامیل خودم هم دوری خواهم کرد شهر مراغه رو از یاد میبرم تنها به یاد شهید مالک رحمتی آرزو میکنم روزی مردم کمی اندیشه کنند
پزشکیان چرا باید محبوب بشه ؟شما میدونید به خاطر حامیانش اونا کیا هستند یک مشت ارازل و اوباشی که نمیخواهند ایرانی وجود داشته باشه وقتی پزشکیان بیاد تمام حامیان جایگاه میگیرند و مطمئن باشید چیزی به مرد عادی نمیرسه دروغا و دسیسه های پزشکیان واطرافیانش اونقدر واضحهه که بازم مردم نمیبینند از بس گفت نمیتونم بلد نیستم نمیشه
من خسته شدم به وضوح گفت میدونم که نمیفهمم به وضوح گفت کاندیداهای قبلی اومدن وعده وعید دادند و عمل نکردند منم مثل اونا باز مردم نفهمیدن به شما میگم مردم مراغه اونقدر ساده و دور از جون جاهل هستند که خطرناکند عمرو عاصی که قرآن به نیزه زده و برای غارته افکارو دین و ایمان جوانان آمده اعتماد کردند من مذهبی نیستم با حجاب نیستم با سواد نیستم ولی عقل دارم من دیگه مراغه ایی نیستم بچه ناف تهرونم بچه تجریشم من شرمنده ام که والدینم مراغه ایی هستندمن با آدرس ایمیل یکی از دوستان این پیام رو ارسال میکنم چون دردی بود در دلم