در این مقاله قصد داریم 10 تا از مهم ترین جاهای دیدنی کرمان را برای شما شرح دهیم. پس اگر قصد سفر به کرمان یا کسب اطلاعات بیشتر راجب کرمان را دارید، در ادامه با ما همراه باشید.
فهرست محتوا
باغ شازده ماهان
باغ شازده ماهان در طبیعت کرمان، یکی از نه باغ ایرانی ثبت‌شده در میراث جهانی یونسکو، نمونه‌ای زیبا از باغ‌های ایرانی و به‌یادگار مانده از دوره قاجار می باشد.
سردر ورودی زیبای باغ، که دو طبقه دارد، به فضای سرسبز داخلی باغ مشرف است و دارای اتاق‌هایی برای پذیرایی است. مسیرهای آب‌رسانی و حوضچه‌های متعدد این باغ از قنات تیگران تغذیه می‌شوند. در انتهای باغ، عمارتی برای سکونت و پذیرایی قرار دارد که اکنون به رستوران تبدیل شده است.
این باغ سرسبز در دل کویر، با درختان بلند و بناهای تاریخی‌اش، همچون نگینی درخشان در کرمان می‌درخشد.
بناهای باغ شازده ماهان با استفاده از آجر و کاهگل ساخته شده‌اند. سقف سردر ورودی با کاشی‌های زیبا تزیین شده و دیوارهای باغ با اندود گل و گچ پوشیده شده‌اند. کف‌سازی باغ با قلوه‌سنگ و ملاط و تزیینات هندسی صورت گرفته است. این باغ در ۳۵ کیلومتری کرمان و ۶ کیلومتری شهر ماهان واقع شده و یکی از جاذبه‌های کرمان است.
باغ فتح‌آباد
باغ فتح‌آباد در اختیارآباد، ۲۵ کیلومتری مرکز کرمان قرار دارد. این باغ که به باغ بیگلربیگی نیز معروف است، توسط فضل‌علی‌خان بیگلربیگی در دوره قاجار ساخته شد. وسعت باغ ۱۳ هکتار و زیربنای ساختمان آن ۱۵۰۰ متر است. بخش‌های مختلف شامل عمارت اصلی، موزه حکام، اتاق نقاشی، عمارت چهار فصل و حوض بزرگ است.
باغ فتح‌آباد در کرمان به کشت گیاهان دارویی اختصاص یافته و بزرگ‌ترین مجموعه کشت گیاهان دارویی در کشور می باشد. این باغ با بازسازی‌های اخیر به یک مرکز تحقیقاتی، کشاورزی و تفریحی تبدیل شده است. بهترین زمان بازدید از باغ فتح‌آباد نیز، اوایل اردیبهشت تا اواخر خرداد می باشد.
بازار کرمان
بازار بزرگ کرمان، طولانی‌ترین بازار ایران، از میدان ارگ تا میدان مشتاقیه امتداد دارد و در دوران‌های مختلف تاریخی ساخته شده است. این بازار که در لیست آثار ملی ثبت شده، دارای بلندترین بادگیر کرمان است و محلی مناسب برای خرید سوغات و صنایع دستی است.
بازار بزرگ کرمان از بخش‌هایی مانند راسته‌ها، سراها، تیمچه‌ها و چهارسوق‌ها تشکیل شده است. این بازار با طاق‌های آجری، سقف‌های بلند و بادگیرها برای تهویه هوا طراحی شده است. معماری آن ساده و هماهنگ با محیط کویری است و از رنگ خاکی و کاشی‌های آبی استفاده می‌کند. بازار کرمان شامل بخش‌های مختلفی مثل بازار گنجعلی‌خان، بازار مسگرها، و بازار زرگری است و دارای حیاط‌های میانی و فضاهای سرپوشیده‌ای است که هر یک به فروش کالای خاصی اختصاص دارند. همچنین، این بازار به دلیل سرپوشیده بودن و استفاده از لایه کاه‌گلی به عنوان عایق، کمترین جذب گرمای خورشید را دارد.
مجموعه گنجعلی خان یکی از مهم‌ترین و زیباترین بازارهای کرمان است که به دلیل معماری صفویه‌ی بارز و آثار تاریخی متعددی که در آن قرار دارد، شناخته می‌شود و شامل اقدامات معماری متنوعی مانند حمام‌ها، مدارس، کاروانسراها، مسجدها، ضرابخانه‌ها و آب‌انبارها است. این بازار به‌طور فیزیکی در محل تقاطع چهار سوق در شهر واقع شده و از جمله نقاط اصلی شهر تلقی می‌شود. هر یک از بناها و فضاهای این بازار با زیبایی‌هایی همچون گچبری، مقرنس‌کاری، نقاشی‌های رنگارنگ و سایر تزئینات هنری زیبا شکل داده شده‌اند.
بازار ارگ نیز غربی‌ترین قسمت بازار کرمان است و به دو بخش فرعی به نام‌های “بازار نقارخانه” و “بازار سراجی” تقسیم می‌شود.
بازار نقارخانه دارای سقفی بلند و اتاق‌هایی در طبقه بالاست که در گذشته برای تعطیل کردن بازار با نقاره‌ها استفاده می‌شده است.
بازار سراجی نیز در گذشته، این بازار محل سراج‌ها و چمدان‌سازها بوده است. بازار سردار به‌عنوان بازار پارچه‌فروشی شناخته می‌شود.
بازار قلعه محمود اولین بخش از بازار شمالی-جنوبی است و از دروازه ریگ آباد شروع شده و به‌شکل بازار سرپوشیده تا خیابان امام خمینی به سمت شمال امتداد دارد. بازار میدان قلعه یکی از قدیمی‌ترین و طولانی‌ترین بازارهای کرمان می باشد.
راسته‌های اصلی بازار کرمان نیز شامل راسته جنوبی، راسته شمالی و راسته غربی-شرقی است که به ترتیب از دروازه رق آباد (ریگ آباد)، دروازه خراسان، و از میدان ارگ و خیابان میرزارضا کرمانی شروع شده و به چهارسوق و مرکز بازار متصل می‌شوند.
حمام گنجعلی خان
حمام گنجعلی خان، معروف به موزه مردم‌شناسی در کرمان، در میدان گنجعلی خان قرار دارد. این حمام در بازار بزرگ کرمان واقع شده و به‌وسیلهی میدان گنجعلی خان قابل دسترسی است.
تاریخ ساخت این حمام به دورهی صفوی بازمی‌گردد و این ساختمان اصلی از چهار طرف توسط ساختمان‌های مختلفی احاطه شده است، از جمله بازار و مسجد گنجعلی خان.
این حمام دارای معماری منحصر به فردی است که از کاشی‌های معرق و گچبری زیبا، نقاشی‌های ظریف، و نورگیرهای مخصوص برای تامین روشنایی استفاده می‌کند.
حمام گنجعلی خان از بخش‌های مختلفی تشکیل شده است که شامل ورودی و سردر، دالان و هشتی، رختکن و میان در، فضای واسطه، گرمخانه و خزینه می‌شود.
ورودی و سردر: ورودی حمام با استفاده از آجر و سنگ مرمر، نقاشی‌ها و مقرنس‌بندی زیبایی به آن بخش داده است.
دالان و هشتی: دالانی که به هشتی کوچکی می‌رسد، مانع دید به داخل حمام شده و همچنین گرمای آن را حفظ می‌کند. هشتی فضایی سرپوشیده است که با عبور از آن به فضای‌های بعدی حمام وارد می‌شویم.
رختکن و میان در فضایی است که شامل حوضی هشت‌ضلعی و ۶ غرفه برای نشستن و تعویض لباس است، هرکدام از این غرفه‌ها به طبقه‌ای از جامعه اختصاص دارد. میان در فضایی کوچک است که تبادل گرما بین رختکن و گرمخانه را تسهیل می‌کند.
گرمخانه حمام، با ساختار گنبدی و نورگیرهای خاص، از جلوه‌های برجسته معماری این بنا است. سقف گنبدی با کاشی‌کاری‌های زیبا و نقوش نستعلیق بر روی کتیبه‌ها، فضایی مجلل و متفاوت را ارائه می‌دهد که هنر و زیبایی را به نمایش می‌گذارد.
فضای واسطه حمام، با دالان‌های کاشی‌کاری و نقوش متنوع از صحنه‌های طبیعت و شکار، اتاقی برای استراحت و انعکاس در آرامش فراهم می‌کند. این بخش همچنین دارای قوس‌های مشبک و نقوش حنایی و فیروزه‌ای است که زیبایی خاصی به آن افزوده است.
گنبد جبلیه
گنبد جبلیه یکی از مهم‌ترین مکان های دیدنی کرمان است که در شرق شهر و در محیطی سرسبز واقع شده است. این بنا با نام‌های گنبد گبری و گنبد زیگ نیز شناخته می‌شود. گنبد جبلیه به عنوان موزه سنگ نیز شناخته می‌شود.
گنبد جبلیه در کرمان، به عنوان یک بنای تاریخی و فرهنگی مهم، دارای معماری خاصی است که برای استحکام بنا و زیبایی ظاهری طراحی شده است. این بنا به شکل یک هشت‌ضلعی است و کاملاً از سنگ ساخته شده است. پایه‌ی بنا با عرض تا سه متر می‌رسد و در هر یک از هشت ضلع آن، یک در قرار دارد که برای جلوگیری از تخریب، درگاه‌های بیشتر مسدود شده‌اند.
مصالح استفاده شده در ساخت این بنا شامل سنگ لاشه با ملات گچ از بیرون و آهک از داخل است. گفته می‌شود که در ساخت گنبد جبلیه به‌جای آب، از مخلوط خاکستر، تخم‌مرغ و شیر شتر استفاده شده است که برای محافظت از بنا در برابر بلندی‌های طبیعی موثر بوده است.
داخل گنبد شامل دیوارهای ضخیم هشت ضلعی است که در هر ضلع طاق‌نماهای بزرگی وجود دارد. برای کاهش بار بنا، در دیوارهای داخلی از نغول‌های مستطیلی و با قوس جناغی استفاده شده است. در بالای ساختمان، یک گنبد با تزیینات گچبری وجود دارد که برخی از آن‌ها به دلیل گذشت زمان از بین رفته‌اند.
گنبد جبلیه که در حال حاضر به عنوان موزه سنگ کرمان شناخته می‌شود، در خود یک گنجینه ارزشمند از سنگ‌های حجاری‌شده و کتیبه‌های تاریخی از دوره‌های مختلف را نگهداری می‌کند، از جمله سنگ قبرها و کتیبه‌هایی که شامل متون تاریخی و وقف‌نامه‌های مختلف هستند.
یخدان مویدی
یخدان مویدی در قدیم به منظور نگهداری یخ برای استفاده در فصل‌های گرم سال بکار می‌رفت. قدیمی‌ترین یخدان‌های کرمان با استفاده از خشت و گل ساخته شده بودند و برخی از آن‌ها تا به امروز باقی مانده‌اند.
یخدان مویدی در مرکز شهر کرمان، در محله‌ی مویدی واقع شده است. این بنا به ثبت ملی رسیده و امروزه به عنوان یک آثار معماری مورد توجه گردشگران قرار دارد. با ورود دوره برق‌رسانی و گسترش کارخانه‌های یخ‌سازی، استفاده از یخدان‌ها کم‌کم کاهش یافته و بسیاری از آن‌ها به وضعیت ترک‌خورده درآمدند، اما مویدی همچنان به عنوان یک شاهکار معماری باقی مانده است.
این ساختمان به خوبی توانسته است تا به طور موثری یخ را در تابستان‌های گرم کرمان نگه دارد و برای مردمان منطقه یک منبع اساسی برای نگهداری غذاها و نوشیدنی‌ها فراهم کند و شامل عناصری مانند مخزن، حصار، استخر و چاله‌ی یخ است. طراحی پلان مخزن آن به شکل دایره‌ای است و دارای گنبدی بستو (قوس بیضی شکل) است که برای جذب حداکثر تابش آفتاب طراحی شده است. دیوارهای بلند اطراف مخزن نیز به عنوان سایه‌انداز و با استفاده از وزش باد و سایه، دمای داخل ساختمان را کاهش می‌دهند.
در دوران قدیم، آب به وسیله‌ی قنات‌ها به یخدان منتقل شده و در آنجا با استفاده از دقت و حساسیت، یخ تولید می‌شد. بعد از تولید، یخ‌ها در انبارهایی با ساختار مدور و به وسیله یک یا چند چاه مخروطی شکل برای ذوب در فصل گرما، نگهداری می‌شدند.
مجموعه ابراهیم خان
شامل مدرسه، حمام، آب‌انبار و بازار می‌باشد که در دوران حکومت فتحعلی شاه قاجار ساخته شد. این مجموعه به دستور ابراهیم خان ظهیر الدوله، حاکم کرمان آن زمان، برای رفاه حال مردم شهر ساخته شد و هنوز هم بخش‌های مختلف آن از جمله حمام و بازار فعالیت خود را ادامه می‌دهند.
تزیینات آن شامل کاشی‌کاری‌های خاص هفت رنگ است که از تزیینات صفویه و قاجاریه بیشتر استفاده می‌کند. معماری این مجموعه با الگوبرداری از بناهای دوره صفویه طراحی شده و از جمله ویژگی‌های آن می‌توان به منظره‌پردازی و ترکیبی از عناصر بومی و اروپایی اشاره کرد.
مدرسه ابراهیم خان (مدرسه ابراهیمیه) در شهر کرمان، یکی از بناهای بارز دوران حکومت ابراهیم خان ظهیرالدوله است. این مدرسه تا قبل از انقلاب به عنوان مکتب شیخی شناخته می‌شد و امروزه همچنان به عنوان مکان درس و اسکان طلبه‌ها استفاده می‌شود.
معماری این مدرسه دو طبقه به شکل مستطیلی است و دارای ایوان‌های فضای باز و حوض آب است. حجرات مدرسه، اتاق‌های خدمتی، مسجد، کتابخانه و دیگر امکانات آن در چهار ضلع مدرسه قرار دارند.
محراب این مدرسه با کاشی‌کاری هفت‌رنگ بسیار زیباست و یکی از جاذبه‌های بارز تزیینی آن محسوب می‌شود. تزیینات دیگر شامل گچبری‌های زیبا، مقرنس‌کاری‌های هنرمندانه، کاربندی و کشته‌بری نیز به آن افزوده شده‌اند.
در قسمت جنوبی مدرسه، خانه‌ی مدرس که توسط فرزندان ابراهیم خان اضافه شده، با درهای ارسی و شیشه‌های رنگی کاشی‌کاری شده و تزیینات آن نیز بسیار زیباست.
حمام ابراهیم خان نیز همچنان در حال استفاده بعنوان یک حمام سنتی است.
بازار ابراهیم خان یا قیصریه زرگری، قسمتی از مجموعه تاریخی ابراهیم خان در شهر کرمان است که در ضلع شرقی مدرسه و حمام ابراهیم خان قرار دارد. این بازار به عنوان یک بازار سنتی با سقف طاقی شکل شناخته می‌شود که از معماری عصر صفوی استفاده کرده و سقف آن با کاربندی زیبا تزیین شده است.
طول بازار نزدیک به ۱۰۰ متر است و در آن فضای بازار قیصریه به همت فاصله بین این بازار و دیگر قسمت‌های مجموعه ایجاد شده است. این بازار ورودی به آب‌انبار، حمام و مدرسه ابراهیم خان را شامل می‌شود و همچنان به همان منظوری که برای آن ابتدا طراحی شده است، استفاده می‌شود.
خانه هرندی
خانه هرندی جزو جاهای دیدنی کرمان است و یکی از نمادهای دوره قاجار محسوب می‌شود. این ساختمان با باغ‌های زیبا و سازه‌های معماری ایرانی و اروپایی، به عنوان یک موزه باستان‌شناسی و مجموعه‌ای از سازه‌های سنتی معرفی می‌شود. در داخل خانه هرندی، چهار غرفه باستان‌شناسی وجود دارد که آثاری مانند ظروف سفالی، سنگی، فلزی، شیشه‌ای و کتیبه‌های سنگی از دوره‌های مختلف تاریخی از جمله دوران اسلامی نمایش داده می‌شوند، بسیاری از این آثار از مناطق هلیل‌رود و شهداد به دست آمده‌اند.
باغ موزه هرندی، که در اطراف ساختمان مرکزی قرار دارد، المان‌هایی منحصر به فرد از باغ‌های ایرانی را به نمایش می‌گذارد.
خانه هرندی در کرمان، دارای بخش‌های متعددی است که به شرح زیر می‌باشند:
ساختمان مرکزی:
– دو طبقه با مساحت حدود دو هزار متر مربع.
– طراحی تلفیقی از عناصر معماری غیرایرانی و ایرانی.
– سقف گنبدی با عمق کم و جنس کف از آجر سنتی سرامیک شده.
– دارای کلاه فرنگی چندضلعی بر روی سطح بام برای تامین نور.
– بخش‌های داخلی شامل بهارخواب، سالن استراحت، ایوان‌های سرپوشیده و…
بخش‌های جانبی: شامل ساختمان خدمه، حمام، آشپزخانه و اصطبل (که امروزه از آن‌ها تنها ساختمان آشپزخانه به عنوان ساختمان اداری استفاده می‌شود).
گاوگرد: قدیمی‌ترین بخش باغ، مخصوصاً برای انتقال آب از چاه به سطح زمین در گذشته استفاده می‌شد. در انتهای باغ نزدیک به استخر قرار دارد.
فضای سبز: در گذشته درختان میوه‌ای نظیر انجیر، توت، سیب، انگور و زرشک کاشته شده بود. امروزه تنها درختان انار باقی مانده‌اند، همچنین گل‌های زینتی نیز باغ را تزیین می‌کنند.
جنگل پردیسان قائم
جنگل پردیسان قائم با وسعت ۲۳۰ هکتار، این جنگل که در کوه‌های صاحب الزمان واقع شده، بزرگ‌ترین جنگل دست‌کاشت شهری در ایران است. این منطقه طبیعتی مناسب برای تفریح و ورزش، از جمله کوهنوردی، فراهم می‌آورد و از بام کرمان می‌توان چشم‌اندازی زیبا از شهر را به دست آورد.
کتابخانه ملی کرمان
کتابخانه ملی کرمان در خیابان شهید رجایی (خورشید)، پارک ریاضیات واقع شده است. این ساختمان تاریخی یک طبقه با تزئینات زیبا در میان محوطه‌ای سبز و درختان سرو و حوض آب قرار دارد. این بنا که در سال ۱۳۰۸ هجری شمسی به عنوان کارخانه ریسندگی و بافندگی خورشید توسط محمدعلی راوری ساخته شد، بعدها به دلیل مسائل سیاسی تعطیل و پس از بازسازی به کتابخانه ملی تبدیل شد.
جمع بندی جاهای دیدنی کرمان
در این مقاله در مورد 10 تا از مهم ترین جاهای دیدنی کرمان سخن گفته شد. امیدواریم که این مقاله برایتان مفید بوده باشد.
